شاهرخ حبیبی را همه در خوابگاه طرشت ۳ می‌شناسند؛ آرایشگری که سال‌هاست در خوابگاه حضور دارد و هر روز عصر بعد از اینکه کارش در دانشگاه به پایان رسید، راه باغ کاج را در پیش می‌گیرد و به سلمانی نقلی‌اش در طرشت ۳ می‌آید. جدای از دانشجوها خیلی از فارغ‌التحصیلان هم برای اصلاح موی سر، شاهرخ و نرخ دانشجویی‌اش را به بیرون ترجیح می‌دهند. سلمانی شاهرخ سال‌ها در همکف بلوک دو قرار داشت؛ یکی از دنج‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین نقاط خوابگاه ولی سال قبل بود که معاونت دانشجویی تصمیم گرفت خدمات رفاهی خوابگاه را در یک قسمت تجمیع کند و در نتیجه شاهرخ و شانه و قیچی‌اش رفتند به زیرزمین بلوک سه. با رفتن شاهرخ سلمانی‌اش هم تغییر کاربری داد و شد یک اتاق جدید برای اسکان بچه‌های خوابگاهی. شاید علت نقل مکان شاهرخ بیشتر از تجمیع امکانات رفاهی، کمبود ظرفیت خوابگاه و نیاز به افزودن اتاق‌های جدید بود، چراکه تغییر کاربری برای خیاطی و چند دفتر اداری و اتاق انباری هم در خوابگاه اتفاق افتاد تا بیشترین استفاده از اتاق‌های خوابگاه برای اسکان دانشجوها انجام شود.
مشکل همیشگی
شاید فکر کنید کمبود ظرفیت خوابگاه سبزه‌ای است که امسال برای آراستن گل مشکلات گذشته روییده، اما باید بدانید مشکل خوابگاه و ظرفیتش همیشه کم و بیش با دانشگاه همراه بوده است، هر چند امسال با پنج‌نفره شدن اتاق‌های طرشت بیشتر به چشم می‌آید. احتمالا برایتان جالب است که بدانید تا قبل از سال ۹۱ ورودی‌های جدید سال اول‌شان را در خوابگاه طرشت ۳ در اتاق‌های پنج‌نفره می‌گذراندند و از سال دوم به بعد اتاق‌هایشان چهارنفره می‌شد.
از خیابان زنجان
اولین خوابگاه دانشگاه همین خوابگاه احمدی روشن است؛ خوابگاهی که پیش از این زنجان نام داشت و بعد از شهادت مصطفی احمدی روشن در سال ۹۰ به نام این شهید تغییر یافت. خوابگاه روشن خوابگاه شماره یک دانشگاه به حساب می‌آید. خوابگاه دوم که در محله طرشت واقع شده و مخصوص دختران است، الان با نام طرشت ۲ شناخته می‌شود. اواسط دهه ۶۰ جمعیت دانشگاه بیشتر شد و نیاز به خوابگاه هم بیشتر. یک زمین خالی در محله طرشت پایین‌تر از بزرگراه شیخ فضل‌الله شد محل خوابگاه سوم دانشگاه یعنی طرشت ۳٫ بماند که اهالی طرشت در برابر ساختش کلی اعتراض کردند و آنچنان برای از دست‌ندادن زمین خاکی فوتبال‌شان مقاومت کردند که کار به آژان و آژان‌کشی رسید و شاید هنوز هم دل خوشی از وجود این خوابگاه در دل محله‌شان ندارند، اما با ساخت یک خوابگاه بزرگ ۱۰۰۰ نفره با سه بلوک تا مدتی مشکل خوابگاه دانشگاه حل شده بود.
جایی برای متأهل‌ها
روزگاری ما حتی برای دانشجوهای متأهل هم خوابگاه داشتیم، آن هم نه در شهرک دانشگاه که در همین محله طرشت. یکی از بلوک‌های طرشت ۲ روزگاری خوابگاه متأهلی شریف محسوب می‌شد. دخترهای دانشجو در همسایگی متأهل‌ها زندگی می‌کردند تا وقتی پدر خانواده آشغالها را بیرون می‌گذاشت، بفهمند ازدواج چه چیز خوبی است. خوابگاه شوریده هم روزگاری خوابگاه متأهلی بود و ۳۲ خانواده در واحدهای آن زندگی می‌کردند. یک خوابگاه متأهلی هم در پونک وجود داشت که کمی از دانشگاه دورتر حساب می‌شد.
جمعیت بالا می‌رود
هر چند ظرفیت کارشناسی دانشگاه مدت زیادی است که تغییر خاصی نکرده اما دانشجوهای تحصیلات تکمیلی در دو دهه گذشته حسابی زیاد شده‌اند، یعنی نیاز به خوابگاه بیشتر و بیشتر شده. دانشگاه از اواسط دهه ۸۰ سعی کرد مشکل کمبود ظرفیت را با کارهای مختلفی حل کند.
دکتر مصلی‌نژاد یک خوابگاه برای دانشجویان دکتری و ارشد در میدان تیموری ساخت. خوابگاهی که از استاندارد خوابگاه‌های دانشگاه خیلی بالاتر است و زمان خودش لاکچری حساب می‌شد.
خوابگاه ۳۲ واحدی متأهلی (شوریده) هم تخلیه شد و به دانشجوهای مجرد اختصاص یافت، اول پسرهای ورودی جدید و بعد دخترها.
خوابگاه آزادی هم به همین شیوه ایجاد شد. ساختمانی که به‌عنوان خانه سازمانی در دانشگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت، تغییر کاربری داد و شد خوابگاهی برای اسکان بچه‌های تحصیلات تکمیلی.
ساختمانی در خیابان بیمه، طرف دیگر میدان آزادی هم خریده شد و با نام شهید وزوایی تبدیل شد به خوابگاه دیگری برای پسران.
خوابگاه متأهلی پونک و بلوک متأهلی طرشت ۲ هم تعطیل شدند تا همه متأهل‌های خوابگاهی شریف نقل مکان کنند به شهرک دانشگاه و فقط یک خوابگاه متأهلی در آنجا برای نوعروسان و نودامادان شریفی وجود داشته باشد.
با این کارها کمی از بحران ظرفیت کم شد. اتاق‌های طرشت ۳ که تا اواخر دهه ۸۰ یک نفر اضافه را هم اسکان می‌دادند، ۴ نفره شدند و با بازسازی بلوکها اهالی باغ کاج زندگی بهتری را تجربه کردند.
اجاره می‌کنیم
نیاز دانشگاه به خوابگاه البته بیش از آن بود که به این راحتیها مرتفع شود. با افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی دانشگاه باز هم به مشکل خورد و این‌بار سراغ اجاره خوابگاه هم رفت. اول در میدان سماء و پس از آن در خیابان شادمان. با وجود هزینه‌های بالای اجاره دانشگاه چاره‌ای جز اضافه‌کردن خوابگاه نداشت.
طرف تقاضا
دانشگاه در کنار بالابردن ظرفیت سعی کرد نیاز به خوابگاه را هم کاهش دهد. از اوایل دهه ۹۰ به دانشجوهایی که تمایل داشتند به جای خوابگاه، خانه اجاره کنند تسهیلات داده می‌شد تا بعضیها از خیر زندگی در خوابگاه بگذرند. این کار هم بی‌تأثیر نبود و تعدادی از دانشجوها قید خوابگاه را زدند و طعم زندگی مستقل‌تر را زودتر چشیدند. این طرح البته برای دانشجوهای تحصیلات تکمیلی اجرا شده ولی آن‌طور که مسئولان معاونت دانشجویی می‌گویند قرار است از امسال دانشجوهای کارشناسی هم بتوانند از آن استفاده کنند.
دوباره کف‌خواب
ورودی‌های ۹۸ اما باز هم به مشکلی خوردند که نزدیک یک دهه بود خبری از آن در دانشگاه شنیده نمی‌شد: نفر اضافه در اتاق‌های طرشت ۳٫ تقاضای خوابگاه آن‌قدر بالا رفته که فضاهای در اختیار دانشگاه دیگر جواب‌گو نیست. حالا مسئولان دانشجویی و خوابگاه دانشگاه چاره را در بازگشت به گذشته دیده‌اند، یعنی اضافه‌کردن یک نفر به اتاق‌های طرشت ۳٫ این یعنی افزایش حدود ۲۵درصدی ظرفیت طرشت ۳ برای ورودی‌های جدید. مشکلی که گریبان تازه‌واردهای دانشگاه را گرفته تا همین اول کار بفهمند دانشگاه آن جهان رویایی‌ای نیست که انتظارش را داشتند.
چرا نمی‌سازیم؟
واقعیت این است که دانشگاه پس از دهه شصت دیگر شاهد ساخت خوابگاه بزرگ نبوده است. مصلی‌نژاد و وزوایی از نظر ظرفیت قابل مقایسه با احمدی روشن یا طرشتها نیستند. خوابگاه‌های تغییر کاربری داده و استیجاری هم مشکلات زیادی دارند؛ از ابتدا برای خوابگاه طراحی نشده‌اند، فضای سبز و امکانات رفاهی ندارند، پراکنده‌اند و رسیدگی و تعمیر و توزیع خدمات و نیرو را مشکل کرده‌اند و البته برای دانشگاه هزینه بالایی دارند.
مشکل خوابگاه تنها با اضافه‌شدن خوابگاهی حداقل به اندازه احمدی روشن یا نیم طرشت ۳ حل‌شدنی است. اتفاقی که نزدیک به سه دهه است نیفتاده. اوایل دهه هفتاد دانشگاه نیاز جدی احساس نکرد. در برنامه پنجم توسعه هم ساخت خوابگاه در تهران با بودجه عمرانی دانشگاه ممنوع شد و مسئولان را از صرافت ساخت خوابگاه به کلی انداخت و فراموشش کردند.
از طرف دیگر دانشگاه زمینی برای ساخت خوابگاه ندارد. هزینه تملک زمین در محله طرشت هم که به لطف دانشگاه و شرکت‌هایش بازار املاک پررونقی دارد، سر به فلک می‌کشد. آن‌قدر که هیچ مسئولی آن را جزء گزینه‌های روی میزش نداند و این یعنی هزینه‌کردن بیشتر در چند سال برای رهن و اجاره و پراکنده‌بودن دانشجوهای شهرستانی دانشگاه در خوابگاه‌های کوچک و گله به گله شریف.
بازار مسکن با ما چه می‌کند؟
۹۷ سال پرواز همه هزینهها و قیمتها بود. بازار مسکن هم چون همیشه از بلندپروازترینها بوده و حسابی اوج گرفته است. حالا شواهد حاکی از این است که بازار مسکن در مشکل خوابگاه هم تأثیر خودش را گذاشته است، هم خیلیها را از گرفتن خانه منصرف کرده و هم بعضیها را از خانه به خوابگاه بازگردانده. این یعنی افزایش تقاضا برای خوابگاه در شرایطی که هیچ رشدی در ظرفیت نداشته‌ایم و البته ظرفیت پذیرش تحصیلات تکمیلی‌مان هم افزایش پیدا کرده و تمایل دانشجوهایمان هم برای سنواتی‌شدن کمی بیشتر از قبل شده است.
با خودمان چند چندیم؟
برای اینکه بدانیم در خوابگاه‌ها دقیقا چه خبر است، از بچه‌های شورای صنفی اوضاع و احوال هر خوابگاه را جویا شدیم. بچه‌های صنفی اطلاعاتی را که از مشاهدات میدانی و جلسه با مسئولان معاونت دانشجویی و اداره امور خوابگاه‌ها به دست آورده بودند، در اختیار روزنامه گذاشتند که در زیر خلاصه‌ای از آن را آورده‌ایم. سعی کردیم وضعیت فعلی اسکان در اتاق‌های هر خوابگاه، کارهایی که دانشگاه برای افزایش ظرفیت اسکان انجام داده و دلایلی که باعث شده با مشکل کمبود ظرفیت مواجه شویم، در بین گفته‌های بچه‌های صنفی وجود داشته باشد.
خوابگاه طرشت ۳
- ۴۴ اتاق در بلوک دو به ورودی‌های ۹۸ کارشناسی اختصاص داده شده و به جز تعدادی محدود همه اتاق‌ها به صورت ۵ نفره لیست‌گیری شده‌اند. البته ورودی‌های ۹۸ طرشت ۳ در اعتراض به این وضعیت از ارائه لیست‌های ۵ نفره در اردوی ورودی‌ها خودداری کردند و لیست‌هایشان را در تهران پر کردند.
- اتاق‌های ۵ نفره که به ورودی‌های جدید اختصاص پیدا کرده، ۴ تخت خواب دارد و یکی از ساکنان اتاق مجبور به خوابیدن روی زمین است ولی تعداد کمدهای هر اتاق به تعداد ساکنان آن است.
- تعداد سنواتی‌های خوابگاه هر سال در حال افزایش است. سنوات مجاز و غیر مجاز ساکن خوابگاه در سال ۹۶، ۴۰ نفر بوده ولی در سال ۹۷، ۶۰ نفر شده و امسال به حدود ۱۰۰ نفر افزایش پیدا کرده است.
- دانشجوهای سنواتی (از ترم ۹ به بعد کارشناسی و از ترم ۵ به بعد ارشد) در اتاق‌های ۸ نفره اسکان پیدا کرده‌اند یا به صورت ۵ نفره در اتاق‌های چهارنفره ساکن شده‌اند.
- همه ورودی‌های ۹۸ ارشد در اتاق‌های ۴ نفره حضور دارند و فقط ۳ اتاق به صورت ۵ نفره اسکان داده شده‌اند.
خوابگاه شهید احمدی روشن
- همه ورودی‌های کارشناسی ۹۸ در ۲۴ اتاق ۶ نفره، یعنی به اندازه ظرفیت عادی اتاق‌ها لیست‌گیری و اسکان داده شده‌اند.
- ورودی‌های ارشد که همیشه در بلوک ۲ اسکان داشتند، امسال بیشتر از قبل بودند و تعدادی از آنها در اتاق‌های بلوک ۱ ساکن شده‌اند.
- دانشجوهای ارشد برای اتاق‌های ۴ نفره به صورت ۵ نفره لیست ارائه کرده‌اند و در بلوک یک هم بعضی اتاق‌ها که ظرفیت ۶ نفر دارند، با ۷ دانشجو پر شده‌اند.
- دانشجوهای ترم ۹ کارشناسی و ترم ۵ کارشناسی ارشد (دانشجویان سنواتی) هم مثل قبل بیش از ظرفیت اسمی اتاق‌ها و به‌صورت ۵ نفره اسکان پیدا کرده‌اند.
خوابگاه طرشت ۲
- در خوابگاه طرشت ۲ اتاقی به‌صورت مازاد اسکان داده نشده است.
- دانشجوهای سنواتی در اتاق‌های ۸ نفره اسکان داده شده‌اند. این اتاق‌ها ظرفیت ۸ نفر را دارد ولی نسبت به سایر اتاق‌های خوابگاه از کیفیت پایین‌تری برخوردار است.
چرا به این روز افتادیم؟
- تعداد ورودی‌های کارشناسی ۹۸ نسبت به سال گذشته افزایش ۲۰۰ نفره داشته است.
- تعداد ورودی‌های ارشد ۹۸ در برخی رشته‌ها نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است، هرچند ظرفیت برخی رشته‌ها نیز کاهش یافته اما در مجموع افزایش ظرفیت داشته‌ایم.
- تعداد افراد سنوات مجاز کارشناسی نسبت به سال‌های قبل افزایش قابل توجهی داشته است. دلایل شخصی مثل اپلای، کنکور، سربازی و البته برخی مشکلات در چارت آموزشی، موجب این افزایش شده است.
- تعداد افراد سنوات مجاز ارشد هم نسبت به سال قبل بیشتر شده که علاوه بر دلایل شخصی مشکلات ایجادشده در آموزش دانشکده هم در آن موثر بوده است.
- افزایش قیمت مسکن و اجاره‌خانه در چند سال اخیر باعث شده تعداد افرادی که متقاضی خوابگاه هستند، افزایش محسوسی داشته باشد.
بیکار ننشسته‌ایم
دانشگاه هم از کمبود ظرفیت خوابگاه‌ها اطلاع داشته و برای حل این مشکل تلاش‌هایی انجام داده ولی تاکنون نتوانسته مشکل را به‌طور کامل حل کند.
- در خوابگاه طرشت ۳ در چند سال گذشته تعدادی از اتاق‌های خدمات رفاهی مثل آرایشگاه و خیاطی تغییر کاربری دادند و برای اسکان آماده شده‌اند. همچنین تعدادی از اتاق‌های دفتری و انباری هم با تغییر کاربری به دانشجوها اختصاص یافته‌اند.
- امسال حتی تعدادی از انباری‌های زیرزمین بلوک ۲ خوابگاه طرشت ۳ نیز آماده اسکان شده ولی هنوز مورد استفاده قرار نگرفته‌اند.
- دانشگاه از سه سال پیش برای در اختیار گرفتن خوابگاه وابسته به دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در نزدیکی مترو شریف پیگیری‌های لازم را از وزارتخانه‌های مربوط انجام می‌دهد تا بتواند ظرفیت اسکان دانشجوهای خوابگاهی خود را افزایش دهد.
- کارهای آماده‌سازی منزلی مسکونی در کوچه درویشوند واقع در محله طرشت نیز در حال انجام است تا ظرفیت مازاد خوابگاه طرشت ۳ در آنجا اسکان داده شود.